Co warto wiedzieć, wybierając się do Hiszpanii na Boże Narodzenie? Czym różnią się polskie i hiszpańskie tradycje świąteczne? I dlaczego okres Bożego Narodzenia w Hiszpanii jest tak wyjątkowy? Zobaczcie sami!
Okres, uznawany w Hiszpanii za świąteczny, obejmuje dni między 22 grudnia a 6 stycznia. Zatem wygląda zupełnie inaczej niż w naszym kraju, gdzie świętowanie zaczynamy od tradycyjnej kolacji wigilijnej 24 grudnia. Tym samym Hiszpanie wydłużają świąteczny czas, włączając w jego celebrowanie zarówno Wigilię Bożego Narodzenia – zwaną Nochebuena, sylwestra (Fin de Año), jak i Święto Trzech Króli (Reyes Magos).
Jednak świąteczny klimat możemy poczuć znacznie wcześniej. W tym roku Marbella przygotowuje bogaty program atrakcji, które rozpoczynają się już 1 grudnia – wraz z otwarciem szopki na Plaza de la Alameda. Ulice miasta są oświetlone, a w Parque de la Alameda otwiera się grota Świętego Mikołaja. Szczególnie urokliwe są iluminacje na Calle Enrique del Castillo. Jeszcze wcześniej, od końcówki listopada, na Costa del Sol przyciągają takie atrakcje jak słynne iluminacje w Maladze.
Gdzie na świąteczne zakupy?
Już od pierwszego tygodnia grudnia możemy poczuć świąteczny klimat podczas słynnego Jarmarku Bożonarodzeniowego na La Plaza Costa del Sol w Torremolinos, który potrwa do 2 stycznia. Znajdziecie tam nie tylko tradycyjne ozdoby, ale również typowe hiszpańskie przysmaki. Od 6 grudnia do 6 stycznia będzie otwarty także tradycyjny jarmark w Puerto Banus, pełny świątecznych akcentów.
Zakupy możecie zrobić również w centrum La Canada w Marbelli, otwartym także w okresie świątecznym – podobnie jak El Corte Ingles Puerto Banus. Co ciekawe, w Alcampo od 28 grudnia oferowane są… duże zniżki. Z kolei po choinki warto wybrać się do Agrojardin lub Leroy Merlin. Jeżeli chcecie odwiedzić którąś ze słynnych restauracji, pamiętajcie o wcześniejszej rezerwacji ze względu na bardzo duże zainteresowanie. Co ciekawe, w Hiszpanii dość popularna jest możliwość zaproszenia szefa kuchni… do domu, aby przygotował wymarzony posiłek. Trudno o bardziej wyjątkowy sposób na celebrowanie świątecznego czasu.
Słynne iluminacje świąteczne
Niepowtarzalnym przeżyciem jest możliwość obejrzenia na żywo iluminacji w Maladze – słynnych nie tylko w Hiszpanii, ale i w całej Europie. Oświetlenie zostało włączone 29 listopada. Pokazy światła i dźwięku odbywają się codziennie o godzinie 18:30, 20:00 i 21:00, z wyjątkiem 24 i 31 grudnia. Pokaz zakończy się 6 stycznia o północy, czyli dzień po paradzie Trzech Króli.
Wyjątkowy pokaz świateł czeka również na wszystkich gości w Jardín Botánico, czyli ogrodzie botanicznym w Maladze. Gdy zapada noc, ten jeden z najpiękniejszych i najważniejszych ogrodów tropikalnych w Europie otwiera się na zwiedzających w sposób, jakiego jeszcze nigdy nie doświadczyliście. Inauguracja pokazu odbyła się w piątek 29 listopada i potrwa on do 6 stycznia – oczywiście z wykluczeniem 24 i 31 grudnia. Dostęp jest podzielony na różne sekcje, z wejściami co 30 minut, maksymalnie może wziąć w nim udział 400 osób. To czwarty rok z rzędu, w którym odbywa się to czarujące wydarzenie – co roku pod innym motywem. W tym roku motywem przewodnim jest „Iluzja: Boże Narodzenie ma wiele twarzy… ale tylko jedno serce”.
W przeciwieństwie do zeszłego roku, trasa spacerowa przez ogród botaniczny La Concepción ma dwa kilometry długości (jej przejście zajmuje półtorej godziny) i prowadzi aż do punktu widokowego. Wykorzystanie setek świateł LED oraz elementów teatralnych i wizualnych obudzi bohaterów Bożego Narodzenia. Ponadto w przedstawieniu występują małe elfy, symbolizujące znaczenie ochrony przyrody oraz łączenia świata naturalnego i duchowego.
Co oprócz choinki i kto przynosi prezenty?
Hiszpańskie rodziny często gromadzą się nie tylko wokół zielonego drzewka, ale również przy Portal de Belen, czyli bożonarodzeniowej szopce. Ta niezwykle pięknie przygotowana dekoracja niejednokrotnie zdobi także witryny wielu sklepów. Najprostsza szopka składać się może jedynie z postaci Maryi, Józefa i Dzieciątka, ale większe kompozycje przedstawiają nie tylko szopkę w Betlejem, ale także pustynię i Trzech Mędrców. W Polsce kupujemy co roku ozdoby choinkowe, tak Hiszpanie kupują kolejne elementy do swoich szopek. W Andaluzji jest także kultywowana tradycja żywych szopek.
Zgodnie z tradycją, hiszpańskie dzieci wypatrują oprócz Mikołaja także innych postaci – Trzech Króli (Reyes Magos). W Kraju Basków prezenty rozdaje Olentzero, czyli wesoły dziadek. Tradycyjnie to właśnie w święto Trzech Króli dzieci otrzymują prezenty. Aby za nie podziękować, zostawiają pod drzewkiem mleko dla wielbłądów oraz likier dla mędrców. Coraz częściej w andaluzyjskich domach także w czasie samego Bożego Narodzenia znajdują pod choinką prezenty.
Co na wigilijnym stole?
W Polsce tradycją stało się, że do wigilijnej wieczerzy zasiadamy wraz z pojawieniem się pierwszej gwiazdki. W Hiszpanii nie praktykuje się tego zwyczaju, efektem czego domownicy do kolacji zasiadają zwykle dopiero koło godziny 22! Podczas gdy w Polsce wigilijna kolacja wiąże się z potrawami postnymi, w Hiszpanii mają do tego całkowicie odmienne podejście i na świątecznym stole pojawiaj się dania mięsne (indyk, jagnięcina czy wieprzowina), owoce morza, a w bogatych domach imponujące homary. Na deser wigilijny podaje się polvorones (rozpadające się w pył ciasteczka), turron, czyli rodzaj bardzo słodkiego nugatu z różnymi dodatkami (migdały, truskawki, w wersji miękkiej i bardzo twardej).
Podczas świątecznych posiłków popularnym daniem jest szynka iberyjska (jamón ibérico), która jest uważana za prawdziwy rarytas. Święta nie mogą się też obejść bez słodyczy, a jednym z najpopularniejszych przysmaków są marcepany, szczególnie z miasta Toledo, które słynie z produkcji tego słodkiego wypieku.
W Hiszpanii tradycyjnie w Wigilię odbywa się „Misa del Gallo” (Msza Koguta), którą wierni mogą uczestniczyć o północy. Nazwa pochodzi od przekonania, że kogut jako pierwszy ogłosił narodziny Jezusa. Jest to uroczysta msza, którą w niektórych regionach poprzedza wspólne kolędowanie, a po niej często kontynuuje się świętowanie w rodzinnym gronie.
Hiszpańskie kolędy nazywane są „villancicos„. Są one często śpiewane zarówno w kościołach, jak i podczas rodzinnych spotkań. Jedną z najbardziej znanych hiszpańskich kolęd jest „Campana sobre Campana„, a także „Los Peces en el Río„. W niektórych regionach kolędnicy odwiedzają domy sąsiadów, śpiewając kolędy i zbierając datki.
Okazja do wspólnego świętowania
W południowej Hiszpanii, szczególnie w Andaluzji, święta są bardzo huczne. Wiele miast organizuje świąteczne pokazy flamenco i inne tradycyjne występy, które są częścią większych festynów. Ludzie gromadzą się na placach, śpiewając i tańcząc, co nadaje obchodom wyjątkowy, radosny charakter.
W Katalonii istnieje wyjątkowy zwyczaj – zwany „Caga Tió„. Dzieci karmią drewnianą kłodę słodyczami, a w Wigilię biją ją kijami, aby zwróciła prezenty w postaci słodyczy, owoców i małych upominków. W Katalonii, oprócz „Caga Tió”, organizowane są również przedstawienia teatralne zwane „Pastorets„, które przedstawiają biblijną historię narodzin Jezusa, często z humorem i elementami lokalnych tradycji. To rodzaj bożonarodzeniowej gry, w której uczestniczą amatorskie grupy aktorskie.
6 stycznia spożywa się „Roscón de Reyes” – ciasto w kształcie pierścienia, ozdobione kandyzowanymi owocami, które symbolizują klejnoty z korony królewskiej. W cieście ukryta jest mała figurka (często Trzech Króli) i fasola. Osoba, która znajdzie figurkę, zostaje „królem” na jeden dzień, a kto trafi na fasolę, płaci za ciasto.
Choć indyk nie jest tak powszechny w Hiszpanii, jak w innych krajach, w niektórych regionach na specjalne okazje świąteczne serwuje się tzw. „Pavo Trufado de Navidad”, czyli indyka faszerowanego truflami. Jest to danie luksusowe, które symbolizuje dobrobyt i obfitość, a na stołach pojawia się głównie podczas bardziej formalnych kolacji bożonarodzeniowych.
Przerwa świąteczna
W Hiszpanii w szkołach i na uczelniach przerwa świąteczna trwa od 21 lub 22 grudnia aż do 8 stycznia. Czas wolny dla osób pracujących, tzw. El Puente, zaczyna się już 22 grudnia i kończy 26 grudnia. Cała Hiszpania świętuje pierwszy dzień przerwy oglądając bożonarodzeniową loterię – El Gordo, której pula nagród wynosi ponad 2 mld euro, a jeden los kosztuje od 20 euro (istnieje możliwość kupna losów częściowych). Cała ceremonia losowania trwa blisko 4h i towarzyszy jej oprawa telewizyjna, w ramach której każdą z wylosowanych liczb odśpiewują dzieci.
Winogrona o północy
Zgodnie z tradycją Hiszpanie świętujący nadejście Nowego Roku, tuż przed północą przygotowują się do wyzwania: zjedzenia 12 winogron, zanim zegar skończy wybijać 12 razy, co ma przynosić szczęście. Aby osiągnąć sukces, najlepiej kupić bezpestkowe winogrona lub wcześniej wybrać z nich pestki, co ułatwi proces szybkiej konsumpcji. Mimo że zadanie brzmi prosto, to w rzeczywistości jest ono niezwykle trudne, gdyż czasu pomiędzy uderzeniami zegara jest naprawdę mało! Zachęcamy do podjęcia tego wyzwania, aby spędzając sylwestra w Hiszpanii, w pełni poczuć tamtejszy klimat.
Sylwestra obchodzi się na placu Puerta del Sol w Madrycie – to hiszpański odpowiednik nowojorskiego Times Square. Tysiące ludzi gromadzi się na placu, aby wspólnie świętować nadejście Nowego Roku, jedząc winogrona i wznosząc toast za pomyślność w nadchodzących miesiącach.
W niektórych miastach, takich jak Barcelona czy San Sebastián, popularnym zwyczajem jest noworoczna kąpiel w morzu. Mieszkańcy i turyści, ubrani w stroje kąpielowe, witają Nowy Rok skokiem do zimnych wód.
Pożegnanie Starego Roku
W niektórych miastach na południu Hiszpanii, np. w Kadyksie, Nowy Rok świętuje się paradami znanymi jako „las comparsas„, które są zapowiedzią karnawału. Ludzie przebierają się w kolorowe stroje, śpiewają satyryczne piosenki i tańczą na ulicach, świętując początek nowego roku.
W niektórych regionach, np. w Galicji, istnieje tradycja „La Quema del Año Viejo” – spalanie kukieł symbolizujących Stary Rok. Są one zazwyczaj wykonane z papieru i słomy, a ich spalenie symbolizuje oczyszczenie i początek nowego, lepszego roku. To rytuał, który ma na celu pożegnanie przeszłości i oczekiwanie na przyszłość z optymizmem.
W Hiszpanii istnieje przesąd, że noszenie czerwonej bielizny w Sylwestra przynosi szczęście w nadchodzącym roku. Jest to zwyczaj, który szczególnie przyjął się wśród młodszych pokoleń, a czerwone elementy garderoby są chętnie noszone podczas noworocznych imprez.
Nie tylko pasterka
W andaluzyjskich domach święta obchodzone są radośnie i głośno. Po zakończeniu kolacji całe rodziny celebrują ten wyjątkowy czas poprzez śpiewanie pastorałek, w akompaniamencie Zambomby (instrumentu składającego się ze skóry naciągniętej na pusty pojemnik służący za pudło rezonansowe) oraz przedmiotów codziennego użytku wykorzystywanych do wystukiwania rytmu. Po zakończeniu rodzinnej części obchodów świąt, młodzi ludzie udają się do lokalnych klubów, w których bawią się do białego rana.
Pochód Trzech Króli
Hiszpanie przywiązują bardzo dużą wagę do święta Trzech Króli, którego obchody rozpoczynają się wieczorową porą 5 stycznia. Co roku ulice Marbelli i innych hiszpańskich miast ożywają dzięki paradom, muzyce i radosnemu świętowaniu. Przechodzi nimi „La Cabalgata de Reyes Magos”, czyli wielki, kolorowy pochód, będący inscenizacją przybycia Trzech Króli – Kacpra, Melchiora i Baltazara. Całemu wydarzeniu towarzyszy głośna muzyka, tańce flamenco oraz obdarowywanie dzieci cukierkami. To prawdziwie hiszpańska fiesta, którą zdecydowanie warto zobaczyć na własne oczy!
Na Boże Narodzenie i sylwestra do Hiszpanii
Coraz częściej decydujemy się na wyjazd do Hiszpanii na święta Bożego Narodzenia czy sylwestra, co widać także po zainteresowaniu wynajęciem apartamentów lub willi właśnie w tym okresie. W Hiszpanii Boże Narodzenie to rodzinne święta, spędzane wśród bliskich i przyjaciół. Mają one jednak bardziej wesoły i zabawowy charakter niż w Polsce. Hiszpańska fiesta i łagodna zima przekonały wiele osób do pozostania w Andaluzji na dłużej. W Marbelli w grudniu temperatura wynosi nawet 20°C, a wieczorem, dzięki pięknemu oświetleniu, czuć świąteczny nastrój.
Więcej o zaskakujących tradycjach świątecznych w Hiszpanii przeczytacie tutaj.
