Co warto wiedzieć o szkolnictwie podstawowym w Hiszpanii?

Myślisz o kupnie domu lub apartamentu w Hiszpanii i przeprowadzce na Costa del Sol? Zastanawiasz się, do jakiej szkoły będą chodzić Twoje dzieci, czy żłobki są płatne lub kiedy zdaje się maturę? Przeczytaj nasz krótki przewodnik po systemie edukacji w Hiszpanii.

Dzieci w Hiszpanii, podobnie jak w Polsce, przydzielane są do szkół na zasadzie rejonizacji. Warto więc poszukać opinii o szkole w rejonie, w którym planujecie kupić nieruchomość. Dziś edukacja szkolna w Hiszpanii obejmuje obowiązkowe szkolnictwo podstawowe, obowiązkowe kształcenie na poziomie szkoły średniej oraz nieobowiązkowe kształcenie ogólne i zawodowe.

Jak działają żłobki, przedszkola i szkoły?

W Hiszpanii można zapisać dzieci w wieku 0-3 lat do żłobka (guarderia). Do wyboru mamy placówki prywatne i publiczne – w obu przypadkach płatne.

Edukacja przedszkolna w Hiszpanii (Educación Infantil) dla dzieci do 6. roku życia składa się z dwóch etapów. Pierwszy z nich dotyczy najmłodszych w wieku do 3 lat. Drugi natomiast obejmuje opiekę nad dziećmi w wieku od 3 do 6 lat. Warto podkreślić, że drugi etap edukacji jest obecnie powszechny w całej Hiszpanii. Stąd też z bezpłatnej edukacji w przedziale wiekowym 3-6 lat korzysta prawie 100% dzieci.

Kolejnym etapem edukacji najmłodszych jest tzw. edukacja podstawowa (Educación Primaria) – obowiązkowa i bezpłatna dla wszystkich uczniów i uczennic. Podobnie jak jeszcze kilka lat temu w Polsce, obejmuje ona sześć klas szkolnych, dotyczy zatem dzieci w przedziale wiekowym między szóstym a dwunastym rokiem życia. Obowiązek szkolny rozpoczyna się w roku kalendarzowym, w którym przyszły uczeń kończy 6 lat. Na tym poziomie edukacji dzieci muszą posiąść podstawową wiedzę i umiejętności mówienia, czytania, pisania, matematyki, posługiwania się tzw. podstawowymi pojęciami kultury.

Kształcenie nastolatków

W następnym kroku uczniowie korzystają z edukacji na poziomie średnim (Educación Secundaria Obligatoria – ESO). Obejmuje on naukę przez cztery kolejne lata dla dzieci i młodzieży między 12. a 16. rokiem życia. Jednocześnie uczniowie i uczennice mogą korzystać z edukacji w szkole średniej do ukończenia 18. roku życia. Od roku szkolnego 2015-2016 etap edukacji ESO został podzielony na dwie ścieżki: pierwszą – 3-letnią i drugą – 1-roczną. W ostatnim roku swojej edukacji na tym etapie kształcenia uczniowie mogą zdecydować, czy chcą skorzystać z przygotowania do nauki w liceum lub do dalszej edukacji w kierunku szkolenia zawodowego.

W Hiszpanii, podobnie jak nad Wisłą, uczniowie mogą udać się do liceum i zdać egzamin maturalny (Bachillerato). Nauka na tym etapie edukacji jest dobrowolna i trwa dwa lata. Dedykowana jest najczęściej dla uczniów w wieku od 16 do 18 lat. Jednocześnie młodzi mogą wybrać inną ścieżkę kształcenia, decydując się na zdobycie umiejętności zawodowych (Formación Profesional). Co szczególnie ważne, w szkołach zawodowych dużą wagę kładzie się na analizę sytuacji na rynku pracy. Stąd kierunki kształcenia dopasowane są do aktualnych potrzeb pracodawców. Obecnie tzw. szkolenie zawodowe oferuje uczniom i uczennicom 150 cykli szkoleniowych w 26 rodzinach zawodowych.

Po zakończeniu edukacji na poziomie średnim uczniowie mogą zdobywać wiedzę na uniwersytetach. Szkolnictwo wyższe w Hiszpanii tworzą:

studia uniwersyteckie,
studia artystyczne,
zaawansowane studia zawodowe,
studia zawodowe w dziedzinie sztuk plastycznych i projektowania oraz sportu.

Jak rozpocząć edukację w hiszpańskiej szkole?

Proces rekrutacji do placówek oświatowych dotyczy:

Dzieci w wieku od 3 do 6 lat, które pierwszy raz uzyskują dostęp do systemu edukacji (Educación Infantil). Ten wymóg nie jest ograniczony jedynie do placówek publicznych, ale dotyczy również prywatnych.
Uczennic i uczniów, którzy chcą zmienić szkołę.
Dzieci, które rozpoczynają naukę w publicznych szkołach podstawowych.
Uczennic i uczniów, którzy chcą rozpocząć naukę w publicznej szkole średniej lub liceum.

Rekrutacja startuje 24 kwietnia i trwa do 10 maja. Formularze zgłoszeniowe można uzyskać w dowolnym ośrodku finansowanym ze środków publicznych, w siedzibie ośrodków wspierania szkolnictwa (Servicios de apoyo a la escolarización – SAE) lub po prostu przez Internet. Co szczególnie istotne dla rodziców, planujących posłać swoje dzieci do hiszpańskich placówek oświatowych, każdy uczeń lub uczennica mogą złożyć tylko jeden wniosek. Dla całego kraju uruchomiono specjalną infolinię, oferującą pomoc w obszarze kształcenia i wspierającą rodziców w procesie rekrutacji.

Kiedy do szkoły?

Warto podkreślić, że rozpoczęcie roku szkolnego w Hiszpanii jest ruchome. Najczęściej startuje on na początku drugiego tygodnia września. Zakończenie roku szkolnego organizowane jest najczęściej w okolicach 20-25 czerwca, czyli tak jak w Polsce.

Podobnie jak nad Wisłą, uczniowie mają zimową przerwę w postaci ferii organizowanych od 20 grudnia do 7 stycznia. Ferie wiosenne (przypadające w okolicach Świąt Wielkiej Nocy) rozpoczynają się tydzień przed Wielkim Piątkiem. Dodatkowo dyrektorzy szkół mają do dyspozycji pojedyncze dni wolne (w sumie około trzech-czterech w całym roku szkolnym).

Dzieci w szkołach w Andaluzji mają lekcje zazwyczaj od godz. 9 do 14, podczas których jest półgodzinna przerwa na lunch oraz zabawę na patio. W szkole średniej zajęcia zazwyczaj zaczynają się ok. godz. 8, a kończą między godz. 14 a 17. Comedor, czyli szkolna stołówka, jest płatna. W aula matinal, czyli w świetlicy, dzieci czekają na odebranie ze szkoły przez rodziców.

Wsparcie dla uczniów spoza Hiszpanii

W całym kraju do dyspozycji uczniów przygotowane są ośrodki wsparcia (Servicio de apoyo al. alumnado inmigrante – SAI). Ich zadaniem jest pomoc w procesie edukacji, tak zwane doradztwo szkolne i ułatwienie najmłodszym odnalezienia się w nowym środowisku językowym. Nauczyciele SAI pomagają uczniom i uczennicom, uczęszczającym do szkół publicznych, w podnoszeniu ich umiejętności językowych i komunikacyjnych. Nieco inaczej wygląda sytuacja w szkołach katalońskich i balearskich. Tutaj organizowane są specjalne klasy, integrujące językowo dzieci obcokrajowców (aula d’acollida).

W procesie edukacji rodzice uzyskują wsparcie władz lokalnych. To samorządy organizują transport dla uczniów, którzy nie mogą korzystać ze szkolnego transportu, zorganizowanego przez Ministerstwo Edukacji i Badań Naukowych. Odpowiadają także za wypożyczanie książek dla uczniów drugiego cyklu edukacji wczesnoszkolnej, a najmłodsi mogą korzystać ze świetlicy lub jadalni czy systemów stypendialnych, umożliwiających opłacenie pierwszego cyklu edukacji wczesnoszkolnej. Uczniowie mogą liczyć na pomoc w przypadku trudnej sytuacji materialnej. Do ich dyspozycji są stypendia podstawowe czy stypendia za wyniki w nauce.

Warto zwrócić uwagę, że w Hiszpanii nie ma stałych świadczeń socjalnych na dziecko. Rodzice mogą natomiast liczyć na środki pomocowe po urodzeniu dziecka (tzw. „becikowe” wynoszące około 3000 euro). Na wsparcie i przywileje w Hiszpanii mogą liczyć rodziny wielodzietne, posiadające tzw. Kartę Dużej Rodziny. Kartę mogą uzyskać rodziny co najmniej pięcioosobowe, a także samotni rodzice z co najmniej dwojgiem dzieci oraz rodziny, które wychowują adoptowane dzieci.

Edukacja w Andaluzji

Andaluzja oferuje szeroką ofertę edukacyjną, a w Marbelli i okolicach również nie brakuje szkół prywatnych – rywalizujących poziomem z najlepszymi w Hiszpanii.

Poszukując odpowiedniej placówki dla swojego dziecka, warto rozpocząć od zbadania różnych prywatnych szkół w okolicy, ich oferty, opinii na temat jakości kształcenia. Istotne jest również, w jakich językach prowadzona jest nauka, jakiego rodzaju kwalifikacje posiadają nauczyciele i kadra pedagogiczna, co składa się na ofertę zajęć pozalekcyjnych. Wiele informacji można uzyskać, odwiedzając strony internetowe szkół.

W procesie rekrutacji istotne będzie skompletowanie ważnych dokumentów: dowodu tożsamości dziecka i odpisu aktu urodzenia dziecka oraz kopii paszportów dziecka i rodziców. Szkoła oczekiwać będzie również dowodu zamieszkania – w tym numeru NIE (Número de Identidad de Extranjero) i numeru identyfikacyjnego dziecka, który służy jako dowód pobytu i statusu prawnego na terenie Hiszpanii. W przypadku edukacji na wyższym poziomie, w tym akademickiej, niezbędne okazać się mogą transkrypcje, karty raportów lub świadectwa z poprzednich szkół. Warto podkreślić, że hiszpańskie placówki edukacyjne wymagają dokumentacji wszystkich szczepień dziecięcych w momencie rejestracji.

W związku z dużym zainteresowaniem ze strony uczniów, niektóre szkoły organizują egzaminy wstępne lub rozmowy kwalifikacyjne z udziałem rodziców i uczniów. Należy pamiętać o wniesieniu stosownej opłaty rekrutacyjnej, aby zabezpieczyć miejsce na liście oczekujących. Hiszpański system edukacji kładzie duży nacisk na integrację i oswojenie najmłodszych z nową rzeczywistością. Stąd organizowane są tzw. dni orientacyjne lub programy integracyjne, wspierające uczniów w aklimatyzacji w nowym środowisku.

Oferta edukacyjna w Marbelli

Warto podkreślić, że międzynarodowy charakter Marbelli i jej rosnąca atrakcyjność sprawiły, że do dyspozycji uczniów są różne programy nauczania. Hiszpański Narodowy Program Nauczania to oficjalny system nauczania, realizowany w całej Hiszpanii i zapewniający uczniom wszechstronną edukację oraz kładący nacisk na umiejętności językowe w języku hiszpańskim i językach regionalnych.

Brytyjski program nauczania zazwyczaj prowadzi uczniów przez etapy Early Years Foundation Stage (EYFS), Primary (KS1 i KS2), Secondary (KS3 i KS4), kończąc na GCSE i A-levels. Matura międzynarodowa (IB) to uznawany na całym świecie program, który oferuje Primary Years Programme (PYP), Middle Years Programme (MYP) i Diploma Programme (DP).

Amerykański program nauczania obejmuje szeroki zakres przedmiotów z elastycznością w ich wyborze. Punktem kulminacyjnym jest przyznanie amerykańskiego dyplomu ukończenia szkoły średniej, często uzupełnionego kursami Advanced Placement (AP). Warto zwrócić uwagę, że niektóre placówki edukacyjne w Marbelli stosują alternatywne metody pedagogiczne, takie jak podejście Montessori, kładąc nacisk na samodzielne uczenie się, klasy mieszane wiekowo i praktyczne doświadczenia.

Uczniowie mogą skorzystać także z szerokiego wachlarza zajęć dodatkowych (actividades extraescolares) zaczynających się po godz. 16, takich jak nauka tańca, gry na instrumencie, hokej, sztuki walki, plastyka, robotyka, języki obce czy gimnastyka. Zajęcia te są płatne (najczęściej około 15-20 euro).

Innym rodzajem szkoły w Hiszpanii jest Colegios concentrados, czyli szkoła będąca połączeniem publicznej i prywatnej – przestrzegająca prawa oświatowego regionu. Szkoły te zakładane są przez osoby prywatne, ale finansowane zarówno przez państwo, jak i rodziców. W placówkach istnieje większa dowolność przy układaniu programu nauczania niż w szkołach publicznych.

Szkoła amerykańska

Atlas ASM w Maladze to szkoła podstawowa połączona z liceum, oferująca amerykański program nauczania dla dzieci od 3. do 18. roku życia. Szkoła kładzie nacisk na rozwijanie indywidualnych osiągnięć w nauce oraz doskonałe opanowanie umiejętności i wiedzy, które pomogą uczniom w dalszej nauce w Hiszpanii bądź za granicą.

Każdy z uczniów Atlas ASM przypisany zostaje do poszczególnych domów (niejako na wzór bractw), które w trakcie roku szkolnego konkurują ze sobą w zajęciach sportowych oraz rozrywkowych. System ten ma pomóc w integracji uczniów oraz zbudować w nich poczucie przynależności do grupy.

wiek dziecka	system brytyjski	polski system	przykładowe czesne	koszty materiałów dodatkowych
2-3	Foundation	żłobek	700 €
3-4	Nursery		750 €	105 €
4-5	Reception		800 €	105 €
5-6	„Key Stage 1”	zerówka	900 €	215 €
6-7	„Key Stage 1”	1 klasa	1 000 €
7-8	„Key Stage 3”	2 klasa	1 100 €
8-9	„Key Stage 3”	3 klasa	1 200 €
9-10	„Key Stage 4”	4 klasa	1 250 €
10-11	„Key Stage 4”	5 klasa	1 300 €
12-13	„Key Stage 5”	6 klasa	1 500 €

Secondary School – szkoła średnia (od 11-16 lat) obowiązkowa
Further education – szkoła policealna (młodzież w wieku od 16-18 lat)
Higher education – szkoła wyższa (młodzież powyżej 18 lat)

Więcej informacji na temat szkoły, opłat czy zasad naboru znajdziecie na ich stronie.

Szkoła brytyjska

Wiele osób, które przeprowadzają się do Hiszpanii, decyduje się na posłanie dzieci do szkoły brytyjskiej. Na terenie Costa del Sol jest wiele szkół prywatnych, które nauczają dzieci według systemu brytyjskiego, zazwyczaj zgodnie z kalendarzem szkolnym danej prowincji. Zajęcia prowadzą wysoko wykwalifikowani brytyjscy nauczyciele. Rodzice są zaangażowani w życie szkoły, mają dostęp do internetowych dzienników, dzięki którym widzą postępy dziecka w nauce i mogą skontaktować się z nauczycielem.

W przypadku szkół brytyjskich w Hiszpanii rok szkolny zaczyna się o tydzień wcześniej niż w szkołach państwowych. Lekcje trwają od godz. 9 do 16. Przerwa obiadowa trwa 30 minut lub godzinę, a uczniowie mogą zjeść ciepły obiad na stołówce, bądź przynieść suchy prowiant z domu i zjeść go na stołówce. Dzieci mają także czas na zabawę na patio.

W szkole tej obowiązuje brytyjski model edukacji, który podzielony jest na etapy:

Pre-nursery – żłobek (dzieci od 0-3 lat)
Nursery i Pre-school – przedszkola (od 3-lat)
Reception – zerówka (3-4)
Primary School – szkoła podstawowa (od 5-11 lat) obowiązkowa

Czesne

Szkoły mogą różnić się między sobą wysokością czesnego, rozkładem zajęć i ofertą zajęć dodatkowych. Obowiązuje jednorazowa opłata wstępna. W przypadku np. opłaty uiszczonej w czasie promocji lub za rok z góry można uzyskać zniżkę. Bonifikata przysługuje także, jeśli do tej samej szkoły zapiszemy więcej dzieci. Materiały edukacyjne w szkole podstawowej, w tym wszystkie książki, artykuły papiernicze i subskrypcje, zapewnia szkoła. Wysokość miesięcznego czesnego jest zależna od placówki i etapu nauki, a dodatkowo płatne jest wyżywienie i obowiązkowy mundurek.